طراحی مشارکتی خانه برای سکونتگاه های غیررسمی و ارتقای کیفیت خانه

اسکان غیررسمی، سکونتگاه¬هایی درون یا مجاور شهرها (به ویژه شهرهای بزرگ)، دارای بافت کالبدی نابسامان و عمدتا خودرو بوده و از واحدهای مسکونی بدون رعایت اصول فنی (هرچند با مصالح متعارف) ساخته شده و فاقد مجوز رسمی می¬باشند. مشخصه فعالیت¬های بخش غیررسمی، ورود آسان، اتکا به منابع درون زا(محلی)،مالکیت خانوادگی بر کسب و کار، فعالیت-های کوچک مقیاس و محدود، مهارت اندوزی خارج از نظام رسمی، بازارهای رقابتی و بدون مقررات دست و پاگیر است. حال سوال تحقیق این است که چگونه می¬توان از مهارت ساکنان چنین سکونتگاه¬هایی برای افزایش کیفیت محیط زندگی و کارشان بهره برد؟ به عنوان مصداقی از ویژگی¬های ذکر شده، نگارنده از بین سه گزینه مطرح شده در پروژه، نجاری را که در محله شمس¬آباد تهران در کنار کارگاه به همراه خانواده¬اش در شرایط نامساعدی زندگی و کار می¬کند برگزیده است. در این پژوهش،به این نوع همجواری خانه و کارگاه، نه تنها به عنوان یک معضل نگاه نشده است؛ بلکه از نظر نگارنده راه حلی است برای فضای سکونت و کار توامان این قشر فعال و تولیدکننده و هدف طراحی، در درجه اول پذیرش هویت این گروه و بعد، طراحی مشارکتی خانه و کارگاه، از طریق توجه به زندگی روزمره آن¬ها، برای افزایش کیفیت زندگی و کارشان، با توجه ویژه به مهارت این افراد(نجاری) می¬باشد. دستیابی به این مهم و یا حرکت در مسیر رسیدن به این هدف، وظیفه و نقش جدیدی را برای طراحی وطراحان تعریف می¬کند: «طراحی، دانش زندگی، برای الهام بخشیدن به مردم و بهبود کیفیت زندگی¬شان می¬باشد.»